Haven geschiedenis

Zoals elke Beiler weet wordt met de Kolk de haven van Beilen bedoeld. In vroeger jaren veelvuldig als zodanig gebruikt. Er is zelfs een verbinding geweest voor personenvervoer tussen Beilen en Meppel en er waren beurtveren naar Groningen en Meppel. Maar dat was jaren terug.

Als je de chronologie van benaming bekijkt, was de naam eerst haven, daarna havenkolk en nu de Kolk.

Ooit was deze groter dan nu. De Kolk liep door tot waar nu het kunstwerk met fonteinen staat. De Kolk was toen verbonden middels het Klein Vaortie met de Beilerstroom. De Beilerstroom moest de Beilervaart van water voorzien. Het Linthorst Homankanaal werd pas veel later, in 1926 gegraven.

De Beilervaart werd in 1790 gegraven. De Beiler middenstand wilde graag graag een goede scheepvaartweg met Meppel door een aansluiting op de Drentsche Hoofdvaart. Dat was natuurlijk beter voor de aan- en afvoer van goederen. Nu was het toen zo, dat het middenpand van de Drentsche Hoofdvaart niet altijd genoeg water bevatte om de grotere schepen doorgang te verlenen. Vaak moest toen de vracht overgeladen worden op kleinere schepen. In Beilen had men bedacht dat de Beilerstroom in Beilen hoger lag en wanneer er een vaart gegraven zou worden naar Hoogersmilde, dit de waterstand in de Hoofdvaart zou verhogen. Na onderzoek bleek dit inderdaad het geval te zijn en dus werd de Beilervaart gegraven.
Door een schut in de Beilerstroom te plaatsen en een kanaaltje te graven naar de haven van Beilen werd de Beilervaart van water voorzien. De straatnaam “het Schut” – bij het zwembad – verwijst nog naar het schutje wat hier toen in de Beilerstroom zat. Het kanaaltje werd het "klein vaortie" genoemd, ook wel de Nassaukade. De Beilerstroom liep toen nog langs de oude begraafplaats aan de Torenlaan en liep toen verder over de plek waar nu het dierenparkje ligt. De Beilerstroom heeft in 1969 een andere loop gekregen zoals we die nu kennen via Lieving.

Op de tweede foto is te zien waar 't Klein Vaortie in de Kolk uitmond. Er was toen nog een brug overheen. Later werd dit gedempt en ging de wateraanvoer door duikers onder het wegdek door.

In 1970 waren er plannen om de haven te dempen. Lees hier meer over.

Haven van Beilen eind 19e eeuw. Te zien is de brug over het Klein Vaortie (nu Nassaukade) met doorlopende brugleuning tot aan de voordeur van het café.

Over het Klein Vaortie was een brug naar een café aan de overkant. Waar vroeger Spruitenburg zat en nu de winkel van Hupkes Installatie zit. Nu moet je je voorstellen dat het 's nachts toen behoorlijk donker was en er niet overal goede straatverlichting was. Het kwam dan wel eens voor, dat bezoekers van het café in het donker, die al niet te vast meer op de benen stonden, het bruggetje wel eens misten en zo in het Klein Vaortie belandden. Maar hier werd al snel een oplossing voor gevonden. Men liet de brugleuning tot aan de voordeur van het café lopen. Zo kon men de brug gemakkelijk vinden in het donker.

In de haven meerden geregeld turfschepen en beurtschepen af. Op de foto is het voorste schip van Geert Beuving, die tweemaal per week op Assen voer.
Het andere schip was van Hein Holwerda, die een beurtdienst naar Groningen had. Ook was er een beurtvaartdienst op Meppel, door Jan Hellendoorn.
Tot in de 30-er jaren werd deze diensten onderhouden, maar door de concurrentie van spoor- en wegvervoer moesten deze diensten worden opgeheven. Voor die tijd was vervoer over water één van de snelste manieren, ook voor personenvervoer. De wegen waren voor die tijd allemaal zandwegen en lang niet altijd even goed begaanbaar. Een tocht door Drenthe werd toen ervaren als een tocht door een woestenij.

De haven liep vroeger aanmerkelijk verder door dan nu het geval is. Een eigenlijke haven was er vroeger niet. Het was oorspronkelijk gewoon een deel van de Beilervaart, met aan het eind enigszins een verbreding, waar een losplaats was, ongeveer op de plaats waar nu de Brink is (de Esweg bestond toen nog niet). Tweemaal is de kademuur in westelijke richting verschoven. Eerst in 1923 en in 1937 nog een keer.
In 1923 werd de Beilervaart verbreed. Ook de haven onderging een verandering. De oude havenkolk werd gedempt, terwijl de eerste honderd meter werd verbreed, zodat er een ruime haven ontstond.
Op de foto zijn de werkzaamheden te zien, die in het kader van de werkverschaffing werden uitgevoerd.